Tag archieven: historische
Groningen op de kaart gezet
Tien historische kaarten van stad en provincie Groningen
Eeuwenlang al is de provincie Groningen in kaart gebracht. Soms als provincie apart, vaak ook als deel van een groter gebied met de provincies Friesland en Drenthe. Ook Oost-Friesland in het huidige Duitsland staat er regelmatig op.
Vooral uit de 17de en 18de eeuw zijn fraaie kaarten bekend van Groningen. Hoe werd zo’n kaart nu afgedrukt? Eerst werd een koperen plaat ingekrast (gegraveerd) met de afbeelding. Deze plaat werd bestreken met inkt, die in de groeven bleef zitten. Daarna werd de plaat met een drukpers afgedrukt op papier.
De kaarten zijn interessant omdat er heel veel dingen te vinden zijn over onze eigen omgeving. Er staan bijvoorbeeld steden, dorpen, wegen en waterverbindingen op. We noemen dat “topografische” informatie. Omdat de kaarten vaak al eeuwen oud zijn kunnen we ook veel leren over de geschiedenis van Groningen.
De kaarten zien er vaak ook heel mooi uit. Het zijn net kunstwerken, versierd met mooie tekeningetjes en mooi ingekleurd. Het inkleuren van de gedrukte kaarten was een apart vak : de man die dat deed heette de “afzetter”. Een goed ingekleurde kaart kon extra geld opleveren.
Selectie uit de collectie Topografische kaarten en Prenten
Derde deel in de reeks Selecties uit de collectie van de Jan Menze van Diepen Stichting.
Deze publicatie, de derde in de reeks collectiecatalogi, is gewijd aan de topografische kaarten en prenten.
Verzamelaar Van Diepen verwierf 586 exemplaren die vooral provincie en stad Groningen als onderwerp hebben. Daarnaast verzamelde hij vestingplattegronden, zeekaarten van het Waddengebied en kaarten van de Zeven(tien) Provinciën. Boeiend zijn ook de prenten van historische locaties in Groningen.
Uit de vele interessante en soms zeldzame exemplaren worden er in deze catalogus ruim honderd afgebeeld en beschreven.
De selectie werd gemaakt door Drs. Henny van Harten-Boers, conservator van de Jan Menze van Diepen collectie en tevens van het Landgoed Fraeylemaborg.
Auteur Drs. H. van Harten-Boers
ISBN 978 90 805793 3 0
160 pagina’s
Prijs € 24,95
Te bestellen bij de Fraeylemaborg te Slochteren.
Top topografie
Hieronder staan enkele prachtige voorbeelden uit onze grote topografische collectie.
Groningen in de kaart gekeken.
Reizende tentoonstelling van historische topografische kaarten.
Eeuwenlang al is de provincie Groningen in kaart gebracht. Soms als provincie op zich, vaak ook als deel van een groter gebied met o.a. Friesland, Drente en Oost-Friesland. Vooral uit de bloeitijd van de Nederlandse kartografie, de 17de eeuw, zijn fraaie kaarten bekend van Groningen. In de 18de eeuw was er weliswaar nog steeds een grote productie van kaarten, maar de kwaliteit lag vaak wat lager. Toch zijn er ook uit deze periode boeiende provinciekaarten bewaard gebleven.
De kaarten zijn interessant vanwege hun topografische gegevens, maar ook door de aantrekkelijke decoraties en ornamenten. Soms zijn het ware kunstwerken die al in hun ontstaanstijd door verzamelaars werden gekocht. Het inkleuren van de gedrukte kaarten was een apart vak: een “afzetter” (kaartkleurder) die zijn vak goed verstond kon een kaart aanzienlijk waardevoller maken.
In deze reizende tentoonstelling zijn 30 fraaie kaarten van de provincie Groningen te zien.
Ook zijn enkele oude plattegronden van de stad Groningen toegevoegd.
Alle kaarten zijn verzameld door Jan Menze van Diepen (1905-1994), die op dit gebied een unieke collectie bijeenbracht.
Benodigde ruimte
Omvang van tentoonstelling : 30 lijsten (circa 30 strekkende meter wandruimte). In overleg kan de omvang van de tentoonstelling worden aangepast aan de beschikbare ruimte.
De bruiklenen mogen uitsluitend worden tentoongesteld in een ruimte die voldoet aan eisen van klimaat en veiligheid. Ook dient de belichting verantwoord te zijn.
Transport
De kunstwerken worden ingelijst en verpakt in luchtkussenfolie beschikbaar gesteld.
De kosten van transport zijn voor rekening van de bruikleennemer.
Verzekering
De bruikleennemer zorgt voor een all-risks verzekering voor transport en verblijf van de kunstwerken. Een lijst van verzekeringswaarden wordt door de Jan Menze van Diepen Stichting verstrekt.
Teksten
Bij de kunstwerken worden tekstkaarten geleverd. Twee algemene tekstborden ter inleiding op het thema van de expositie worden ingelijst meegeleverd.
Ook is er een publicatie met veel kleurenafbeeldingen beschikbaar met de hoogtepunten uit deze topografische collectie.
Collectie Topografie Groningen
Collectie Topografie Groningen
Topografische kaarten en prenten van de provincie Groningen.
De deelcollectie “Topografische kaarten en prenten” omvat ruim 600 bijzondere historische topografische kaarten en prenten van de provincie Groningen en Noord-Nederland.
Jan Menze van Diepen werd geboeid door de historie van zijn eigen omgeving. Dit bracht hem op het pad van de topografische afbeeldingen.
In eerste instantie rekende hij deze tot de “Beeldende kunst”. Zo verwierf hij een groot aantal stadsgezichten van Groningen, geschilderd, getekend of in een grafische techniek.
Enkele voorbeelden;
Een bij Van Diepen geliefd thema is de Martinitoren. Deze figureert een twaalftal keren in de collectie. Ook van dorpsgezichten en historische gebouwen op het platteland kocht Van Diepen kunstwerken aan. Het Romaanse kerkje van Fransum, ten noorden van Aduard, komt bijvoorbeeld een tiental keren voor in de collectie. Dit sfeervolle gebouw op een eenzame wierde was voor Van Diepen verbonden met zijn voorouders van moederszijde, die hun wortels in Fransum hadden.
Voor Van Diepen werd “topografie” echter al snel een categorie op zich. Historische kaarten van stad en provincie Groningen kregen zijn bijzondere interesse, evenals oude prenten van gebouwen en stadsgezichten.
Omdat hij hierbij koos voor gedrukte kunstwerken, uitgebracht in een oplage, was er veel geschikt materiaal verkrijgbaar. Voor een verzamelaar een plezierig uitgangspunt.
Getekend, de wereld van gisteren
Veenkoloniaal museum Veendam
Tentoonstelling van 4 oktober 2009 tot en met 24 januari 2010
De naam ‘Van Diepen’ is voor de Veenkoloniën bepaald geen onbekende naam. De naam is verbonden aan vele generaties scheepsbouwers. Van 4 oktober tot en met 24 januari 2010 toont het Veenkoloniaal Museum een deel van de indrukwekkende topografische verzameling die Jan Menze van Diepen in de loop van zijn leven verzamelde. Een verzameling die na zijn overlijden in de Jan Menze Van Diepen Stichting is ondergebracht.
Jan Menze van Diepen werd in 1905 in de stad Groningen geboren, stammend uit een familie van scheepsbouwers. Van Diepen bouwde langs het Winschoterdiep te Waterhuizen tientallen schepen, maar besteedde zijn vrijetijd vooral aan het uitbreiden van zijn kunsthistorische verzameling. Kunst en geschiedenis boeide hem van jongs af aan. Lees verder
Kleine Zaal Fraeylemaborg
Maak kennis met de stamboom van ons Koninklijk Huis via deze panoramische rondgang door de Kleine Zaal van de Fraeylemaborg.
Vele duizenden huwelijken zijn inmiddels voltrokken temidden van een prachtige serie portretten van leden van het Oranjehuis, waarvan 38 afkomstig zijn uit de collectie van de Jan Menze van Diepen Stichting.
De werkelijke inrichting van de zaal in de Fraeylemaborg kan afwijken van deze virtuele opstelling.
Klik op de foto om de virtuele tentoonstelling te bekijken.
Getekend, de wereld van gisteren
Een virtuele rondgang langs 120 boeiende historische kaarten en prenten van stad en provincie Groningen en de omringende gebieden.
Deze tentoonstelling was te zien in het Veenkoloniaal Museum in Veendam van 4 oktober 2009 tot en met 24 januari 2010.
Klik op de foto om de virtuele tentoonstelling te bekijken.
Expositie Groningen in de kaart gekeken
Universitair Medisch Centrum Groningen.
26 april t/m/ 4 juni 2007 Begane grond ingang 7
In het UMCG zijn talloze kunstwerken te bewonderen. Er hangen schilderijen aan de muren op verpleegafdelingen, in werkkamers, in de straten en op de gangen.
In de centrale ontvangsthal en de winkelstraten staan beelden, op de vloeren zijn mozaïeken aangebracht en aan plafonds hangen lichtobjecten. Ook op plaatsen waar u het niet verwacht, treft u kunst aan. Lees verder
Expositie Groninger topografische kaarten
Westerholm Zorgcentrum in Haren.
21 februari t/m 19 april 2007 dagelijks van 08.00 – 20.00 uur.
Er is weer een Van Diepen expositie in Haren!
In Westerholm Zorgcentrum in het centrum van Haren is momenteel een expositie ingericht met topografische kaarten uit de collectie van de Jan Menze van Diepen stichting. Lees verder